Dedykowane muzykom ale nie tylko dla muzyków. Elastyczność psychologiczna.

17 maja 2020

Do rozmowy w Panelu Ekspertów tym razem zaproszona została p. dr Maria Chełkowska-Zacharewicz, psycholog, trener, doktor nauk społecznych, również autorka bloga psychologiamuzyki.pl. Z naszej strony rozmowę prowadził psychoterapeuta uzależnień, trener Bartosz Ślaski, który zainteresował się modelem elastyczności psychologicznej podczas II Konferencji Online Trzeciej Fali Terapii Behawioralnych, o którym mówił właśnie nasz dzisiejszy gość. W tej rozmowie i p. Maria, i p. Bartosz poruszają się po wspólnym polu zainteresowań, jakim jest psychologia i muzyka. Obydwoje ukończyli Szkołę Muzyczną , jak również zaangażowani są w pomoc psychologiczną.

Głównym tematem rozmowy jest dzisiejsza sytuacja muzyków wobec trudnej, nieprzewidywalnej sytuacji pandemii koronawirusa w Polsce i na świecie oraz próba wskazania konstruktywnej drogi wyjścia, którą wydaje się model elastyczności psychologicznej.

Od tego pytania zadanego przez Bartosza: jak możemy pomóc dziś muzykom? zaczynamy rozmowę. Pani dr wskazuje najpierw jak bardzo specyficzny jest obszar pracy muzyków, który cechuje niestabilność, konieczność poszukiwania przez nich alternatywnych źródeł utrzymania i to nie tylko w czasie obecnym, ale ogólnie rzecz ujmując. Nieliczni z nich związani są kontraktami, które dają im poczucie stabilności i bezpieczeństwa finansowego. Do wspomnianej niestabilności dołącza się dziś jeszcze brak możliwości koncertowania i niemożność bycia na żywo wśród ludzi. To nie tylko odebranie zarobków, ale brak możliwości realizacji pasji. A dla muzyka granie dla siebie, to nie jest to samo, co koncertowanie. Artysta ćwiczy po to, by móc potem pokazać to publiczności, i ten kontakt z odbiorcami muzyki, to jest to , co daje mu energię, co sprawia, że muzyk czuje, że żyje.

W dzisiejszej sytuacji, która odebrała im szereg możliwości, zauważa dalej p. Maria, wielu z nich szuka swojego miejsca, a do tego dochodzi jeszcze totalna nieprzewidywalność tego, co się może zdarzyć. Nie jest więc dziwne, że całe szeregi terapeutów, z różnych dziedzin, maja pełne ręce roboty udzielając wsparcia w ramach interwencji kryzysowej. Bartosz mówi tu o odbieranych telefonach, dotyczących muzyków jako tych osób bardziej wrażliwych, narażonych na ciągły stres, ciągłą ocenę, krytyczną samoocenę. P. dr potwierdza tę trudną sytuację, dodając, że niezależnie od pandemii, to muzycy są w ogóle bardziej zagrożeni, niż ogólna populacja takimi trudnościami, jak depresja, lęk, uzależnienia. Nadmiar tych lęków i przeżyć powoduje, że wielu muzyków czuje się dość mocno przytłoczonych.

Rodzi się więc pytanie, które zadaje tu Bartosz, a mianowicie, w jaki sposób muzycy mogą sobie poradzić wobec tych wszystkich narastających problemów? Odnosząc się ponownie do kontekstu pandemii, p. Maria odpowiada, że w takiej sytuacji dominującego powszechnie lęku, wszyscy próbujemy sobie radzić znanymi nam sposobami, ale: te sposoby nie działają! To, co sobie ustaliliśmy, zaplanowaliśmy – nie działa. Nasze cele nie zostają osiągnięte.

Z pomocą przychodzi tu taki pomysł, pewien model, który p. dr promuje w środowisku muzycznym. Model ten związany jest z rozwijaniem umiejętności elastyczności psychologicznej, które to mogą dać nam szansę reagować na zmiany trochę bardziej efektywnie.

Pierwszą rzeczą jest : skupianie się na tym, co jest w zasięgu naszej kontroli. I to, co tu jest bardzo ważne, że jest jedna rzecz, której nie możemy kontrolować, chociaż bardzo byśmy chcieli - i to są nasze emocje. My nie możemy ich zmienić, ale to nie oznacza, że nie jesteśmy w stanie niczego kontrolować. To nad czym mamy pełną kontrolę – podkreśla p. Maria – jest to nasze działanie. Mam pełną kontrolę nad tym, co robię i jak to robię, „tu i teraz”, w tym momencie. I to jest bardzo ważny punkt: zatrzymać się, zauważyć to, co dzieje się w naszej głowie? Co się pojawia? I spróbować to nazwać, np. odczuwam lęk. Oraz rozejrzenie się wokół siebie i zauważenie tego, co wokół nas: co się dzieje, co robimy? Kolejny etap, kiedy wracamy do chwili obecnej, to kontakt z własnym ciałem. A kiedy już jesteśmy w naszym ciele, wiemy, co się dzieje w naszych myślach i emocjach - przychodzi czas na działanie. Bo elastyczność psychologiczna to nie tylko powracanie do chwili obecnej, i taka uważność, ale również działanie w innych elementach. Można to nazwać zaangażowanym działaniem, tzn. takim które realizuje nasze wartości, czyli to, co jest dla nas ważne, poprzez działanie takie, na jakie jesteśmy stanie sobie pozwolić. Możemy działać i odzyskujemy kontrolę, bo robimy coś, co jest od nas zależne. Bartosz dopowiada tu do wypowiedzi p. dr, że skoro nie mogę robić teraz tego, co robiłem dotychczas, to nie pozostaję bezradny, ale szukam innych rozwiązań, które pozwolą mi robić to, co daje mi satysfakcję i jest dla mnie ważne. Robić to coś – mówi p. Maria, co pozwoli mi realizować to „tu i teraz”, to , co jest moja pasją. Takie przekierowanie na realizację naszych wartości, kontakt z naszymi wartościami daje wewnętrzną motywację i poczucie sensu. Możemy realizować najmniejsze rzeczy poprzez tego typu działania.

I jeszcze jeden element związany z elastycznością psychologiczną, to otwartość na to, co się z nami dzieje. Bo czasem byśmy chcieli, żeby te emocje się nie pojawiały, ale one są. „Jak jest mi smutno i jestem wesoła, to jest jednakowo okej”- cytuję p. dr. Przyzwalamy na to, by te emocje były i pomimo tych emocji, działamy z pełną świadomością ich obecności.

Podsumowując- kończy Bartosz- każdy z nas jest człowiekiem, odczuwamy emocje i chodzi o to, by im się nie poddać, ale mieć kontrolę nad działaniem. A wnioskując za p. Marią należy podkreślić, że celem pracy w tym modelu jest więc elastyczne, różnorodne, uważne radzenie sobie z trudnymi emocjami, myślami, sytuacjami i w konsekwencji zaangażowane, planowe i efektywne działanie, zgodne z naszymi wartościami.

Na koniec chcemy zaprosić na bloga, który prowadzi pani Maria Chełkowska-Zacharewicz na stronie psychologiamuzyki.pl, gdzie można znaleźć ciekawe artykuły oraz na stronę dedykowaną muzykom: strefa harmonii.pl, oferującą wsparcie psychologiczne.

phone-handset