Poradnik Profilaktyki Domowej odcinek 4

28 maja 2020

Jesteśmy w kolejnym odcinku rozmów p. Karoliny, psychoterapeutki uzależnień z Magdą Olech, z PsychoLogicznie. Rozmów, których celem jest wejście w posiadanie wiedzy i umiejętne jej zastosowanie we własnym domu, dla dobra naszego, naszych dzieci, naszej rodziny. Stąd też Poradnik Profilaktyki Domowej.

Dzisiejszy temat więzi rodzinne

Dzisiejszy temat będzie dotyczył więzi rodzinnych, proponuje p. Magda. Będziemy podążać tu w dwóch kierunkach, pierwszy: jak pielęgnować istniejącą więź z dziećmi, a drugi: jak odzyskać utraconą więź.

Więzi rodzinne w rodzinie alkoholowej

Pani Karolina w dzisiejszym spotkaniu nie odniosła się bezpośrednio do sytuacji gabinetowych, ale przytoczyła wyniki badań, które trafnie odzwierciedlają praktykę uobecniającą się na co dzień właśnie w jej gabinecie. Są to badania przeprowadzone przez Uniwersytet Warszawski, Instytut Psychologii, a ich celem była analiza spostrzegania więzi w rodzinie alkoholowej z perspektywy dzieci. Do badania wzięto dzieci z klas 3-6 szkoły podstawowej, które uczęszczały do świetlic socjoterapeutycznych. W wyniku wywiadów przeprowadzonych z dziećmi, stwierdzono, że mają one obniżenie wartości rodzica pijącego. Terminem, którym będziemy się tu posługiwać na określenie obniżenia wartości będzie dewaloryzacja. Tu p. psychoterapeutka uzależnień posługuje się w swoim opisie obrazem koła, gdzie idzie to w tym kierunku, że ta dewaloryzacja wpływa też na samo dziecko, czyli wpływa od razu na jego spostrzeganie. Następnie w tym kole schodzimy niżej, pojawia się u dziecka negatywny stosunek emocjonalny, nie tylko do rodzica, ale –uwaga- do rodziców. Naładowanie emocjonalne idzie w kierunku osoby nadużywającej ale okazuje się w badaniach, że ten ładunek emocjonalny, złości, skierowany jest również do rodzica niepijącego, bo dziecko widzi je jako osobę bezradną i niezaradną. Idąc dalej, zataczając to koło, jeżeli jest w domu rodzeństwo, to też ma wpływ na obniżenie wartości relacji budowanej z rodzeństwem. Można by tu jeszcze wiele przytaczać z tych badań, ale przejdziemy już do takich trochę łagodniejszych sytuacji, rodzin zdałoby się dobrze funkcjonujących, które albo pielęgnują, albo naprawiają te więzi, bo każdemu z nas zdarza się zbłądzić.

Czy my już nie jesteśmy autorytetami dla tych naszych dzieci?

Tu zabiera głos p. Magda, zgadzając się całkowicie z przedmówczynią, mówiąc, że chciała zwrócić uwagę, w kontekście budowania więzi, na to, że obecnie rodzice, opiekunowie, bardzo często nauczyciele, mają takie smutne spostrzeżenie, że „tak naprawdę to my już teraz nie jesteśmy autorytetami dla tych naszych dzieci, dla młodzieży”, też w pracy z pacjentem. Trudno szukać tutaj autorytetu, bo przecież wszystko jest w Internecie, cała wiedza jest tam dostępna, młodzi podróżują, obserwują, znają języki. Wydawałoby się nam rodzicom, nauczycielom, że nie mamy co zaoferować temu dziecku. I stąd też to obniżenie wartości, ten nasz autorytet w jakiś sposób spada. Pani Magda nazywa to „oddanie walkowerem” tych dzieci, tej młodzieży, naszych uczniów – światu. Niewiele mogę wam zaoferować, moja wartość rynkowa spadła, bardzo często dzieci są o krok do przodu z tej wiedzy technicznej - to co, ja jako rodzic, mogę dać? Co, ja jako nauczyciel, mogę powiedzieć? I to jest ogromny błąd. To jest oddanie tej pozycji, którą my mamy i która jest bardzo cenna dla dzieciaków. One właśnie potrzebują w nas tego wsparcia. Owszem, jest to problem rodzin alkoholowych, obniżenie wartości rodzica, i wartość zdobywa wtedy coś innego, np. rówieśnicy. Ale nawet w tych rodzinach normalnych, przeciętnych, bez problemów alkoholowych, czy jakiś innych, też bardzo często dzieciaki wybierają rówieśników. I rodzic schodzi do pozycji takiego „przybocznego”, że on gdzieś jest. I właśnie o to chciałabym tu zawalczyć- zaznacza mówiąca. I teraz pytanie, jak to zrobić?

Odpowiedź już znamy. Teraz jak to zrobić?

I takim pierwszym krokiem w budowaniu tej więzi od nowa jest coś, co się nazywa: przywoływaniem dzieci do siebie. Uwaga! Kolejne „przybory” do naszego Poradnika Profilaktyki Domowej właśnie dokładamy! Dosłownie: przywołać dziecko fizycznie, tzn. trzeba złapać z nim kontakt wzrokowy, dotknąć go, położyć rękę na ramieniu, usiąść blisko, przytulić jeśli się da. Minimum jakie musi zaistnieć, to chociaż ten kontakt wzrokowy- i wtedy zacząć rozmowę. I jak tę rozmowę zacząć to wiemy już (patrz: przybory w Poradniku), jak to zrobić, żeby to było empatyczne, to bycie „tu i teraz”, to słuchanie całym sobą. To przywoływanie nie jest zarezerwowane tylko na te sytuacje, kiedy dziecka jakiś czas nie było w domu, było na wyjeździe, ale: od nowa, każdego dnia, dzień po dniu tę więź powinniśmy odbudowywać. I to jest szczególnie ważne, kiedy jest jakaś rozłąka. I ta rozłąka nie musi być szczególnie długa. Na przykład wtedy, kiedy dzieci od września wrócą do szkoły, to znowu, żeby to było spędzenie tego czasu ze sobą, nie tylko pytania, jak tam było. Podobnie jest z tym odbudowywaniem więzi rano, gdy młody człowiek wstaje, to też się nie widzieliśmy te 7-8 godzin. Gdy już się uda go obudzić, to trzeba czynić te małe kroczki. Nic od razu. Zapytać, jak się spało, jak się czujesz? Wejść troszeczkę tak łagodniej w ten dzień i tym sposobem odbudować tę więź. Bo trudno jest mówić o nawiązywaniu relacji, kiedy dziecko słucha muzyki, ogląda TV, jest w jakiś sposób w innym świecie. Mówienie, nawet wiele, ale w tle tego wszystkiego, jest bezowocne. Nie działa. Nie chodzi o ilość, ale o jakość –podkreśla p. Magda. Złap ten kontakt wzrokowy, usiądź obok, złap za rękę, bo to jest ta fizyczna potrzeba bycia z dzieckiem, bardzo blisko. Budujmy tę więź, przywołujmy te dzieci do siebie-wykorzystujmy to narzędzie, które właśnie poznaliśmy. W taki bardzo prosty sposób, a tym samym zawalczmy jakby o to miejsce, o ten autorytet, ale nie tego rodzica z paluszkiem, „tak mówię ,tak ma być”, ale tak, by te dzieci czuły się bezpiecznie, by czuły w nas taką przystań, opokę. I zobaczyły w nas tę wartość, którą my dla nich, jak najbardziej jesteśmy – gorąco zachęca do takiej „walki” p. Magda. Kontynuować zaś rozmowę będziemy za tydzień.

phone-handset