Nowy sposób kontaktu z nauczycielami i kolegami w klasie online spowodował, że potrzebne stało się ustalenie pewnych wspólnych zasad, które umożliwiłyby owocne przeżywanie czasu poświęconego na naukę. Owocne i przede wszystkim bezpieczne online, w zasadzie nie tyko na czas nauki. Jakie to zasady?

Dwa miesiące temu szkoły były otwarte i tam odbywały się codzienne zajęcia edukacyjne, dzieci spotykały się na lekcjach z nauczycielami, rówieśnikami, wychodziły na przerwy. Sytuacja epidemii całkowicie zmieniła sposób nauczania. I uczniowie, i nauczyciele zostali w krótkim czasie zobowiązani do kształcenia na odległość – online. Jest to sytuacja trudna i nowa dla wszystkich. Pojawiło się wiele trudności technicznych, organizacyjnych i interpersonalnych. Nowy sposób kontaktu z nauczycielami i kolegami w klasie online spowodował, że konieczne stały się nowe rozwiązania.

Zasady w sieci

Potrzebne stało się ustalenie pewnych wspólnych zasad, które umożliwiłyby owocne przeżywanie czasu poświęconego na naukę. Owocne i przede wszystkim bezpieczne online. Część z nich była zapewne zaproponowana przez nauczycieli, ale i uczniowie mogli się wypowiedzieć i coś dodać. Mam nadzieję, że to zafunkcjonowało w większości klas. I o takie zasady nam tu chodzi. I takich zasad obydwie strony zobowiązane są przestrzegać. Zasady działają w dwie strony. Skoro przestrzega ich nauczyciel z korzyścią dla ucznia, to i uczeń – z korzyścią dla nauczyciela. Ale jest jeden podstawowy warunek: trzeba ich przestrzegać! Najpierw ustalić, dobrze je rozumieć, akceptować a następnie stosować się do nich. Wtedy współpraca wszystkich zainteresowanych będzie układać się nie tylko w sposób uporządkowany i przewidywalny dla każdego uczestnika zajęć, ale zgodny i miły.

Oto podstawowe zasady lekcji online

1. Szanujemy się, liczymy się z drugą osobą, postępujemy zgodnie z tym, co wspólnie ustaliliśmy. I szanujemy swój czas. Oznacza to, że umówioną lekcję jesteśmy gotowi rozpocząć punktualnie i odpowiednio do niej przygotowani (sprzęt, miejsce, materiały, ubiór i pozytywne nastawienie również). Podczas spotkania online jest pokusa, aby robić inne rzeczy (coś tam uprzątnąć, czy sprawdzać smsy). To nie jest dobry pomysł. Na spotkaniach online trzeba być tak samo obecnym jak na spotkaniach na żywo. Może jest trudniej się skupić i stanowi to rzeczywiste wyzwanie, któremu trzeba podołać. Warto też sobie pomyśleć, że to nie tylko „jakiś” głos słychać, ale to konkretna osoba po drugiej stronie ekranu, z którą właśnie się spotykam. Tu możemy jeszcze krótko dodać, że: przy wspólnych lekcjach z kamerą-mamy włączoną swoją; jeśli nic nie mówię-wyłączam mikrofon; nie piszę w trakcie lekcji na czacie; nie korzystam z innych komunikatorów. Słowem: jestem „tu i teraz”.

2. Nie nagrywamy lekcji. Nagrywanie bez wiedzy i zgody uczestników jest naruszeniem norm społecznych. Jeśli lekcja ma być nagrana, to wszyscy uczestnicy powinni być o tym poinformowani i wyrazić zgodę. Nie jest ta zgoda równoznaczna z wyrażeniem zgody na upowszechnianie nagrania w Internecie.

3. Nie robimy zdjęć uczestnikom lekcji. Pamiętaj! Twój wizerunek i wizerunek każdej osoby jest dobrem osobistym w rozumieniu cywilnoprawnym. Wizerunek - czyli np. nagranie lub zdjęcia przedstawiające osobę - nie mogą być dalej udostępniane bez jej zgody.

4. Nie używamy wulgaryzmów.

5.Traktujemy innych tak, jak sami chcemy być traktowani. Nie stosujemy zachowań, które wyrażają pogardę dla innej osoby, np. w formie epitetu słownego lub pisemnego, poprzez użycie wizerunku, obelżywego gestu, działania lub zaniechania działania podczas lekcji zdalnej. Krótko mówiąc nikogo nie znieważamy.

6. Mamy na uwadze to, że osoba dotknięta przemocą – cierpi. Czyli? Tu zatrzymamy się trochę dłużej. Przemoc rówieśnicza to wszelkie działania celowe i świadome, skierowane na zadawanie bólu lub wyrządzenie krzywdy osobie, systematycznie się powtarzające, zakładające nierównowagę sił (sprawca jest znacznie silniejszy). Taka przemoc rówieśnicza w sieci to Cyberprzemoc : nękanie, straszenie, ośmieszanie poprzez wysyłanie smsów, e-maili, wiadomości na czatach, umieszczanie lub rozpowszechnianie kompromitujących treści, zdjęć, filmów w Internecie.

I ta przemoc w sieci jest specyficzna, ponieważ powtarzalność agresji w wielu sytuacjach nie pochodzi bezpośrednio od samego sprawcy, ale wynika z tego, że treść już opublikowana raz- jest wielokrotnie dostępna dla wielu, bardzo wielu osób. Można powiedzieć, że zaczyna żyć swoim życiem. Sprawcy nie zawsze są w pełni świadomi szkodliwości swoich działań – nie zmienia to jednak negatywnych i często bardzo bolesnych, długofalowych skutków dla pokrzywdzonego.

Pomocna może się tu okazać empatia, czyli wczucie się w tę osobę pokrzywdzoną i wyobrażenie sobie, co ona może czuć lub jak ja bym się czuł/czuła na jej miejscu. Wrażliwość na to, co czują inni lub mogą czuć – zapobiega Cyberprzemocy, bowiem łatwiej jest nie widząc kogoś wyrządzić mu jakąś krzywdę. To jest patrzenie z takiej perspektywy online na drugiego. Ale przyjęcie perspektywy innych osób, empatycznie, to jak one patrzą na mnie online i jak ja patrzę na nie online – umożliwia nam osiągnięcie kompromisu i zgodnej współpracy na ustalonych wspólnie zasadach, które rozumiemy i których chcemy wspólnie przestrzegać.

Musimy sobie zdać sprawę, że w przestrzeni cyfrowej mamy do czynienia z nowym stylem kontaktów. Z jednej strony zakres relacji jest znacznie większy (ilość i jakość relacji), a z drugiej strony odcina nam to dostęp do informacji, jakie mamy w kontakcie bezpośrednim, na żywo, kiedy nawzajem się widzimy. Takiej formy bycia nic nam nie zastąpi, ale kontakty online możemy kształtować w sposób empatyczny, pozytywny, tak, byśmy potem na żywo, gdy się znowu spotkamy - mogli spojrzeć sobie śmiało w oczy.

Bibliografia
Na podstawie i z użyciem grafiki "Anna Koblowska - pomoc psychologiczna&pedagogiczna dla uczniów i rodziców -facebook.
Program profilaktyczny IMPACT. Podręcznik dla realizatorów. Interdyscyplinarny Model Przeciwdziałania Agresji i Cyberprzemocy Technologicznej. Pobrano z impact.fdds.pl >podręcznik PDF
Jak bezpiecznie prowadzić lekcję online? Poradnik dla nauczycieli i dyrektorów. Pobrano z https://www.rpo.gov.pl
Wieczorkiewicz , D. Przemoc rówieśnicza. Pobrano z http://zobaczjestem.pl/przemoc-rowiesnicza